piątek, 25 grudnia 2015

Gejsza, milioner, "Titanic"



Co łączy te trzy wyrazy? Nazwisko. Tym nazwiskiem jest Morgan. Gejsza nosiła nazwisko Morgan, milioner też. A właścicielem statku Titanic również był Morgan.

W Internecie natknęłam się przypadkiem na tę historię. Jak na początek XX wieku i panujące wtedy normy obyczajowe była ona niezwykła.

Zacznę od końca. Właścicielem pięknego statku o nazwie Titanic była firma White Star Line na czele z bezwzględnym Brucem Ismayem, który zajął miejsce w szalupie przeznaczonej dla kobiet i dzieci. Pakiet kontrolny (od 1902 roku) linii White Star Line posiadała spółka International Mercantile Marine Company (IMMC), a jej właścicielem był Amerykanin John Pierpont Morgan.

John Pierpont Morgan miał o dwa lata młodszą siostrę Sarah. Ta siostra wyszła za mąż również za mężczyznę o nazwisku Morgan, ale nie mającego nic wspólnego z jej rodziną. Ot, taka zbieżność nazwisk. Z małżeństwa Sary Specer Morgan z Georgem Halem Morganem urodził się chłopiec George Denison Morgan. Ten bogaty związek był znany z tego, że do nich należał Ventfort Hall Mansion, obecnie muzeum.

Ventfort Hall Mansion

Wracając do naszej historii. W 1902 roku młody George Morgan był po zerwanych zaręczynach. Niewierna narzeczona złamała mu serce. Rodzina postanowiła wysłać go do Japonii, aby zapomniał o przykrych przeżyciach i załatwił jakieś dla niej biznesowe sprawy. A gdzie najlepiej można było leczyć złamane serca? W Kioto, w jej sławnej dzielnicy Gion, gdzie mieszkały gejsze, które można było spotkać w licznych herbaciarniach.


George Denison Morgan

W kwietniu gejsze i maiko występowały (obecnie też) na festiwalu tańców Miyako Odori [link] Jedną z występujących tam gejsz była sławna Yuki Kato. Ze strony Georga była to miłość od pierwszego wejrzenia, z jej strony nie.

Yuki Kato urodziła się w 1881 roku, tak więc była pięć lat młodsza od Georga. Jej ojciec był miecznikiem (wyrabiał samurajskie miecze). W 1877 roku edykt cesarski zakazał noszenia mieczy i znosił stan samurajski. Warsztaty, które wytwarzały miecze uległy likwidacji. Może to stało się przyczyną sprzedaniaYuki oraz jej starszej siostry do domu gejsz (Oki-ya).

Yuki Kato jako gejsza


Dom gejsz był miejscem, w którym mieszkały gejsze, maiko (adeptki tego zawodu), właścicielka i służba. Właścicielka takiego domu nazywana matką utrzymywała gejsze i maiko oraz opłacała ich szkolenia. Gdy gejsza zaczynała zarabiać oddawała część swoich pieniędzy właścicielce, która przeznaczała je na utrzymanie domu i pracujących tam osób. Dopóki gejsza nie spłaciła swoich zobowiązań wobec domu gejsz zobowiązana była tam mieszkać. Dom gejsz miał strukturę matriarchalną.

Gejsza i maiko wychodzą z domu gejsz

Gejsze to temat rzeka. Słowo geisha składa się z wyrazów: gei (sztuka) i sha (osoba). Gejsza nie sprzedawała ciała lecz fantazję. Usługi seksualnymi zajmowały się inne panie. Wszystkie wyglądały podobnie. Białe twarze, kimona, fryzury z ozdobami. Tak jednak nie jest. Jeśli człowiek zorientował się choćby trochę w tym temacie zaczyna dostrzegać wielkie różnice. Wygląd gejszy, maiko czy orian (kurtyzana) był bardzo sformalizowany; nie da się go opisać w paru zdaniach. Może to i dobrze, bo sam wygląd mówi o wielu rzeczach i nie trzeba o nie pytać. Pod tym linkiem mamy opis strojów, makijażu maiko w różnych etapach jej kształcenia.

Nasza bohaterka musiała się wiele nauczyć, aby podjąć pracę w tym zawodzie. Najpierw została maiko czyli uczennicą przygotowującą się do zostania gejszą (mogła nią zostać po kilku latach).  Po staniu się gejszą nie kończyła się jej nauka. Bycie gejszą było ciężką pracą. Codzienne ćwiczenia w tańcu i grze na instrumentach, praca do późnych godzin nocnych. A ten makijaż, ubieranie kimona czy niesłychanie skomplikowana fryzura? Nie mówiąc o spaniu z taką fryzurą na specjalnej podkładce. Tak to było w czasach naszej bohaterki.

Gejsze specjalizowały się w jakiejś dziedzinie sztuki. Były wspaniałymi tancerkami w tańcu klasycznym. Jednak głównym powołaniem gejszy było odgrywanie roli partnerki w rozmowach z gośćmi. Jej towarzystwo miało zapewniać im komfort. Wymagano, aby gejsza była bardzo dowcipną osobą. Powinna była być również niezwykle elegancka w swoim ubiorze, który był stonowany zarówno pod względem użytych materiałów jak i ozdób. Stroje i ozdoby maiko były bardziej wyraziste i to one przeważnie widniały na materiałach reklamowych. A najbardziej wyraziste kimona należały pań wątpliwej profesji (yūjo).

Wracając do naszej bohaterki. W wieku siedemnastu lat zakochała się w studencie prawa. Młody człowiek nie podzielał do końca tego uczucia, bowiem po skończeniu studiów ożenił się z odpowiednią mu stanem dziewczyną. Na poniższym zdjęciu jest już dojrzałym mężczyzną.

Shunsuke Kawakami

A Yuki 20 stycznia 1904 roku wyszła za mąż za Georga Morgana. Zamążpójście gejszy nie było takie proste. Właścicielka domu gejsz ponosiła koszty utrzymania i kształcenia dziewczyny i były ona znaczne. W sytuacji zamążpojścia należało oddać jej  pieniądze, które zainwestowała w gejszę. George zapłacił czterdzieści tysięcy jenów za swoją ukochaną. Podobno to obecnie sto milionów jenów, czyli ponad trzy miliony złotych. 

W 1903 roku Yuki została panią Morgan i wraz z mężem udała się do Stanów Zjednoczonych. Rodzina Morganów została powiadomiona, że Yuki pochodzi z bardzo dobrej rodziny. Małżonkowie nie zabawili długo w Ameryce, przenieśli się do Francji i tam spędzili wszystkie lata do śmierci Georga w 1915 roku. Dlaczego nie zostali w Ameryce? Wyczytałam, że jego rodzina nie zaakceptowała tego małżeństwa. Czy tak było naprawdę?

Yuki Kato Morgan

W 1911 roku w Stanach wybuchł niesamowity towarzyski skandal. Milioner John Jacob Astor poślubił 18-letnią Madleine Force. Skandal wybuch dlatego, że przebogaty pan Astor był żonaty z panią Avą i zamiast wziąć młodziutką Madleine jako swoją kochankę postanowił rozwieść się z żoną. Gdyby postąpił według ówczesnych norm, biorąc swoją kochankę na utrzymanie nie byłoby w tym nic niestosownego. Niestosowny był ślub. Mimo wielkich pieniędzy i pozycji Johna Astora para spotkała się z ostracyzmem ówczesnego towarzystwa. Dlatego po ślubie wyruszyli w długą podróż poślubną po Europie i Egipcie licząc na to, że John Astor po takiej długiej niobecności odzyska utraconą pozycję towarzyską. Wracali do domu Titanikiem. On zginął, ona ocalała.

Nie znalazłam informacji na temat jak dokładnie układały się stosunki rodzinne z nową panią Morgan. Patrząc na późniejsze fakty nie sądzę, aby była odrzucona przez całą rodzinę. Być może towarzystwo amerykańskich wyższych sfer jej nie zaakceptowało i dlatego małżonkowie postanowili przenieść się do Francji.

Po śmierci męża który zmarł na zawał serca w lipcu 1915 roku, Yuki została we Francji. Była bezpaństwowcem. Straciła obywatelstwo japońskie po ślubie z Morganem, a nie posiadała obywatelstwa amerykańskiego czy francuskiego. Dopiero w 1938 roku wróciła do Japonii. W 1952 roku przeszła na katolicyzm i przybrała imię Teresa na cześć jej ulubionej świętej — Teresy z Lisieux. Resztę swojego życia spędziła w Kioto. Zmarła 18 maja 1963 roku mając 82 lata. Pochowana jest w Kioto jako Theresa Yuki Morgan.

Nie byłoby tej opowieści bez teorii spiskowych. Jedna z nich mówi, że to dzięki Yuki ocalało miasto Kioto. Miasto to było na liście celów do zrzucenia bomby atomowej. Ówczesny sekretarz wojny Henry Stimson znał bardzo dobrze rodzinę Morganów. Podobno ktoś z tej rodziny poprosił go o wykreślenie Kioto z listy celów, bo przecież mieszkała tam pani Morgan.

Niezwykłe dzieje tej kobiety zaowocowały powstaniem nieformalnego święta w dzień jej ślubu Marry Do Day Money [link]

wtorek, 22 grudnia 2015

Życzenia świąteczne


Zdrowych i pogodnych Świąt Bożego Narodzenia oraz wszystkiego najlepszego w Nowym Roku
życzy leoparda